Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej, wprowadziła pojęcie usługi sąsiedzkiej. Sąsiedzka pomoc seniorom, która może być świadczona w formie:
- pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych,
- podstawowej opieki higieniczno-pielęgnacyjnej,
- zaspokojenia kontaktu z otoczeniem.
Sprawność seniora nie zawsze pozwala na regularne zakupy czy spotkania poza domem, ale ustawa przewiduje, że wynagrodzenie będzie należne opiekunowi także w takich przypadkach. Ustawodawca opiekę higieniczno-pielęgnacyjną rozumie jako wsparcie niewymagające specjalistycznej wiedzy i doświadczenia, więc pomoc sąsiedzka będzie mogła być świadczona przez niemal wszystkie osoby z najbliższego otoczenia seniora. Osoba świadcząca usługi sąsiedzkie musi spełniać pewne wymagania. Powinna ona przede wszystkim:
- być pełnoletnia;
- nie być członkiem rodziny seniora;
- mieszkać w najbliższej okolicy miejsca zamieszkania seniora, ale nie z nim;
- mieć ukończony kurs pierwszej pomocy;
- zostać zaakceptowana przez organizatora usług sąsiedzkich i samego seniora.
Organizatorem usługi sąsiedzkiej może być gmina lub firma przez nią wyznaczona. To jeden z tych podmiotów będzie musiał dbać o przeprowadzenie szkoleń z zakresu pierwszej pomocy lub wziąć odpowiedzialność za ich brak.
Ta forma wsparcia co do zasady kierowana jest do osób samotnych, które spełniają każdy z trzech warunków:
- samotnie gospodarują,
- nie pozostają w związku małżeńskim,
- nie posiadają wstępnych i zstępnych.
Jeśli gmina zdecyduje, to taka usługa sąsiedzka będzie mogła być świadczona przez współmałżonka danej osoby, o ile mieszka ona oddzielnie. Ustawa również w takich przypadkach daje gminom prawo wypłaty wynagrodzenia za opiekę seniorowi.
Ustawa nie określa natomiast konkretnych kwot. To gmina na mocy uchwały rady gminy zdecyduje o formie usług sąsiedzkich i wysokości wynagrodzenia dla opiekuna. Co ważne, ani w przypadku opiekuna, ani seniora, nie będzie brane pod uwagę kryterium dochodowe.
Gmina w uchwale zdecyduje o szczegółach związanych z pomocą sąsiedzką, takich jak: kwestia wymiaru i zakresu pracy opiekuna, sposobu rozliczania z usługi sąsiedzkiej i czy będzie to rozliczenie godzinowe, czy ryczałtowe oraz czy usługę sąsiedzką będą mogły świadczyć także osoby o kierunkowym wykształceniu i współmałżonkowie seniorów.
Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej, która przewiduje odpłatne usługi sąsiedzkie, wchodzi w życie od 1 listopada 2023 roku.
